Επανάσταση 1821, Ζαραμπούκα Σοφία

Στα τοπία της πατρίδας μας σταματώ, κοιτάζω και αναγνωρίζω τα μέρη που δόθηκαν οι μάχες και γράφτηκε η ιστορία της νεότερης Ελλάδας. Απλοί άνθρωποι, που ζούνε στα βουνά, στα χωριά, στα νησιά αυτού του τόπου, και άλλοι, ξενιτεμένοι, διανοούμενοι, έμποροι, στρατιωτικοί, όλοι, αιώνες τώρα, συνδέονται και αγωνίζονται, γιατί άλλο δεν έχουν στον νου τους παρά «ελευθερία και γλώσσα».

Ξεχνάμε ότι μόνο 200 χρόνια μάς χωρίζουν από την επανάσταση του 1821. Ίσως γιατί προερχόμαστε από έναν πολιτισμό που μας κάνει να αισθανόμαστε ελεύθεροι ακόμα και όταν είμαστε πολιορκημένοι.

Η συγγραφέας πιάνει το κουβάρι από την προεπαναστατική Ελλάδα και το αφήνει να κυλήσει μέσα στο χρόνο που έχει χωρίσει σε 37 μικρά, δισέλιδα κεφάλαια, με μεστό κείμενο το οποίο καταγράφει τα σημαντικά, δίχως συναισθηματικές εξάρσεις και κορώνες έπαρσης, με μετρημένο τρόπο και προσήλωση στα γεγονότα και τον αντίκτυπό τους.

Η Σοφία Ζαραμπούκα δεν εξιδανικεύει τίποτα, δεν χαϊδεύει εθνικές συνειδήσεις, δεν γίνεται περιττά περιγραφική [...] Εκείνο όμως που με μάγεψε -και νομίζω θα καθηλώσει μικρούς και μεγάλους που θα δουν το βιβλίο- είναι η απίστευτη αίσθηση των σχεδίων της εικονογράφου Σοφίας Ζαραμπούκα. [...] σελίδα σελίδα, μια σπάνια αποτύπωση των τοπίων της Ελλάδας, της φύσης της, των ορεινών της όγκων, των φτωχικών οικημάτων του ελλαδικού χώρου, των τόπων της μάχης, της Τριπολιτσάς, της Υψηλής Πύλης, της Μολδοβλαχίας, των νησιών.

Μια σπάνια αποτύπωση προσώπων, πρωταγωνιστών και ανώνυμων, χαμένων στη μάχη, πότε πλησιάζοντας το πρόσωπό τους, πότε απομακρύνοντας τον φακό και κοιτώντας από μακριά το στάσιμό τους στο ευρύτερο τοπίο. Μια σπάνια αποτύπωση της Ιστορίας, με την ατμόσφαιρα χειροποίητων πινάκων ζωγραφικής υψηλής αισθητικής, λεπτοδουλεμένων αποχρώσεων, σκιών, εκφραστικών διατάξεων να κάνουν μια σπάνια οπτική αφήγηση που αιχμαλωτίζει το βλέμμα.

Μια δημιουργός που εξακολουθεί να έχει επαφή με το καινούριο, το μοντέρνο διατηρώντας το προσωπικό της στυλ, που προσέχει μέχρι και την τελευταία λεπτομέρεια [...] Απόστολος Πάππος [... ένα] βιβλίο που μας κάνει περήφανους τόσο για το θέμα του, όσο και για την αισθητική του. Οι μικροί αναγνώστες έχουν ανάγκη καλής τροφής σε υλικό και σε ομορφιά, σε καλογραμμένο κείμενο και εικονογράφηση ζωντανή. Τέτοια βιβλία μιλούν και στον νου και στην καρδιά, καλλιεργούν τη γνώση και την ευαισθησία τους. Και τα παιδιά μας έχουν ανάγκη και από τα δύο. [...] Δεν είναι ένα συνηθισμένο βιβλίο, είναι πόνημα, που χρειάστηκε δηλαδή για να γραφεί και γνώση και κόπος και χρόνος και καλλιτεχνικός οίστρος. Β.Δ. Αναγνωστόπουλος, ομότιμος καθηγητής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας